Yeni yasa, çeşitli kesimlerden eleştiri topladı. Eleştirmenler, düzenlemenin ifade özgürlüğünü sınırlandırabileceğini ve özellikle bağımsız içerik üreticileri üzerinde baskı yaratabileceğini savunuyor. Sertifikasyon veya diploma zorunluluğu, uzmanlık belgesi bulunmayan ancak kamuya değerli içerik sunan kişilerin görünürlüğünü azaltabilir.
Ümit Solmaz
25 Ekim 2025 itibarıyla yürürlüğe giren yeni yasa ile Çin’de sosyal medya etkileyicilerinin; özellikle tıp, hukuk, finans ve eğitim gibi “ciddi” ya da “hassas” kabul edilen alanlarda — içerik paylaşabilmeleri için resmi bir yetkinlik belgesi, üniversite diploması veya mesleki lisans gibi niteliklerini kanıtlamaları zorunlu hale geldi.
Düzenleme, yalnızca içerik üreticilerini değil, aynı zamanda içerikleri barındıran platformları da doğrudan sorumluluk altına sokuyor. Platformların, içerik üreticilerinin niteliklerini doğrulaması, paylaşılan bilgilerin kaynağını belirtmesi ve yapay zekâ destekli içerikleri açık şekilde etiketlemesi gerekiyor.
Düzenlemenin Amacı ve Gerekçesi
Çinli yetkililer, bu düzenlemenin temel amacını çevrim içi yanlış bilgilendirme ve sahte uzmanlıkla mücadele olarak açıklıyor. Hükümetin resmi söylemine göre, tıp, hukuk ve finans gibi yüksek düzeyde uzmanlık gerektiren alanlarda paylaşılan içeriklerin yalnızca yetkin kişiler tarafından üretilmesi, kamuoyunun güvenilir bilgilere erişimini güçlendirecek.
Ayrıca, bu adımın Çin’in “sağlıklı ve düzenli bir dijital iletişim ekosistemi” oluşturma hedefinin bir parçası olduğu belirtiliyor. Yetkililere göre, bilgi doğruluğunu artırmak ve profesyonel alanlarda standartları belirlemek dijital güven ortamını güçlendirecek.
Eleştiriler ve Olası Etkiler
Yeni yasa, çeşitli kesimlerden eleştiri topladı. Eleştirmenler, düzenlemenin ifade özgürlüğünü sınırlandırabileceğini ve özellikle bağımsız içerik üreticileri üzerinde baskı yaratabileceğini savunuyor. Sertifikasyon veya diploma zorunluluğu, uzmanlık belgesi bulunmayan ancak kamuya değerli içerik sunan kişilerin görünürlüğünü azaltabilir.
Ayrıca, platformların artan doğrulama yükümlülükleri nedeniyle içerik denetimi daha katı hale gelebilir. Bu durum, bazı kullanıcıların hesaplarının kapatılması veya cezai yaptırımlarla karşılaşması riskini de beraberinde getiriyor. Eleştirmenlere göre, düzenleme yanlış bilgiyle mücadele gerekçesiyle ifade alanını daraltma potansiyeline sahip.
Dijital Denetim Politikalarının Devamı
Bu yeni yasa, Çin’in son yıllarda dijital medya alanında yürüttüğü daha geniş kapsamlı denetim stratejisinin devamı niteliğinde. Daha önce sağlık, eğitim ve finans gibi alanlarda yayımlanan yönergelerle içerik standartları belirlenmişti. Yeni düzenleme ise bu çerçevenin sosyal medya etkileyicilerine doğrudan uygulanmasını sağlıyor.
Dijital içerik üretiminde artan yapay zekâ kullanımı da bu tür yasal düzenlemelerin hızlanmasına neden oldu. Çin yönetimi, hem içerik kalitesini korumayı hem de çevrim içi topluluklarda disiplin ve güven tesis etmeyi hedefliyor.
Çin’in influencer düzenlemesi, dijital bilgi ekosisteminde kalite ve güvenilirliği artırmayı amaçlayan ancak aynı zamanda ifade özgürlüğü sınırlarını yeniden tanımlayan önemli bir adım olarak değerlendiriliyor. Uzmanlık gerektiren konularda yalnızca belgelendirilmiş kişilerin konuşabilmesi yaklaşımı, yanlış bilgiyle mücadelede etkili olabilir; ancak uzun vadede dijital içerik çeşitliliğini sınırlama riski de barındırıyor.
Bu gelişme, dijital alanın giderek daha fazla kurumsallaştığı ve devlet denetiminin çevrim içi iletişime doğrudan yön vermeye başladığı bir döneme işaret ediyor.
