Linux…
Linux dağıtımı, 1991 yılında Linus Torvalds tarafından geliştirilmeye başlanmış bir işletim sistemidir. Torvalds, o zamanlar üniversite öğrencisi olan ve bir UNIX klonu yazmayı düşünen bir bilgisayar mühendisiydi. Torvalds, ilk sürümünü 1991 yılında yayınladı ve bu sürüm, özgür yazılım hareketinin ilkelerini benimsemiş bir işletim sistemi olarak karşımıza çıktı.
Linux dağıtımı(isterseniz İşletim Sistemi olarak teleffuz edin), günümüzde birçok farklı dağıtımı içerisinde barındıran ve birçok alanda kullanılan bir işletim sistemidir. Bu dağıtımlar arasında en eski olanı, Linus Torvalds tarafından geliştirilen ve 1991 yılında yayınlanan ilk Linux sürümüdür. Daha sonra geliştirilen ve yayınlanan Linux dağıtımları ise şu şekilde sıralayabiliriz:
1- Slackware dağıtımının ilk sürümü 17 Temmuz 1993 tarihinde çıkmıştır. Basit,Esnek ve kullanımı kolay bir Slackware dağıtımı Blackbox, Fluxbox, FVWM, KDE, WMaker ve Xfce masaüstü arayüzü gereksinimleriyle gelmekte.
Slackware en yeni sürümü : 15.0
2- Debian dağıtımının ilk sürümü 1993 tarihinde çıkmıştır. GNOME, Cinnamon, KDE Plasma 6, LXDE, LXQt, MATE ve Xfce Masaüstü arayüzü gereksinimleriyle gelmekte.
En yeni sürümü : 12.5.0
3- Red Hat dağıtımının ilk sürümü 1994 tarihinde çıkmıştır. Red Hat RHEL, GNU/Linux işletim sistemi ailesine aittir ve RPM Paket Yöneticisi kullanır. Red Hat, kurumsal işletmelere yönelik çeşitli ürünler sunmaktadır. Açık kaynaklı ve Linux tabanlı yazılım ürünleri sağlayan bir Amerikan yazılım şirketi, İşletmelerin ihtiyaçlarına yönelik olarak ‘Enterprise Linux (RHEL)’, ‘Red Hat Virtualization (RHV)’, ‘Red Hat OpenShift’ ve ‘Red Hat Cloud Suite’ gibi ürünler geliştirmektedir. GNOME masaüstü arayüzü gereksinimiyle gelmekte.
En yeni sürümü : 8.10
4- SUSE dağıtımının ilk sürümü 1995 tarihinde çıkmıştır. SUSE Linux Enterprise Desktop, rutin iş kullanımı için hazır, kurumsal kalitede bir Linux masaüstüdür. Mevcut sistemler ve birçok ofis uygulaması ile birlikte çalışabilmekte. GNOME ve IceWM masaüstü arayüzü gereksinimiyle gelmekte.
En yeni sürümü : 15 SP5
5- Gentoo dağıtımının ilk sürümü 1996 tarihinde çıkmıştır. AfterStep, Awesome, Blackbox, Enlightenment, Fluxbox, GNOME, IceWM, KDE Plasma, LXDE, MATE, Openbox, WMaker ve Xfce masaüstü arayüzü gereksinimiyle gelmekte.
En yeni sürümü : 20240609T164903Z
6- Arch Linux dağıtımının ilk sürümü 2002 tarihinde çıkmıştır. Arch Linux, özgür bir şekilde geliştirilmiş, x86-64, genel kullanıma uygun bir GNU/Linux dağıtımıdır. Cinnamon, Enlightenment, GNOME, KDE, LXDE, MATE ve Xfce masaüstü arayüzü gereksinimiyle gelmekte.
En yeni sürümü : 2024.06.01
7- Fedora dağıtımının ilk sürümü 2003 tarihinde çıkmıştır. Awesome, Budgie, Cinnamon, Enlightenment, i3, GNOME, KDE Plasma, LXDE, LXQt ve MATE masaüstü arayüzü gereksinimiyle gelmekte.
En yeni sürümü : 40
8- Ubuntu dağıtımının ilk sürümü 2004 tarihinde çıkmıştır. GNOME ve Unity masaüstü arayüzü gereksinimiyle gelmekte.
En yeni sürümü : 24.04 LTS
9- CentOS dağıtımının ilk sürümü 2004 tarihinde çıkmıştır. 2020 yılında CentOS Linux'un kullanımdan kaldırılacağı ve yerine Fedora ile Red Hat Enterprise Linux arasında bir orta akım görevi gören geliştirici odaklı bir dağıtım olan CentOS Stream'in getirileceği duyurulmuştur. CentOS duyurusunda: “CentOS Stream'i duyurduğumuzda," Red Hat Enterprise Linux'un yukarı akış (geliştirme) dalı olarak "hizmet etmek üzere tasarlandığını belirttik." RHEL 8'in Bakım aşamasına geçmesiyle CentOS Stream 8 amacını yerine getirdi.” demişti. Gnome masaüstü arayüzü gereksinimiyle gelmekte.
CentOS Stream 8 yapılarının sonu 31 Mayıs 2024 tarihinde ömrünü tamamladı.31 Mayıs 2024'ten sonra CentOS Stream 8 arşivlenecek ve başka güncelleme yapılmayacak. CentOS Linux 7'nin kullanım ömrü sonu 30 Haziran 2024 tarihi.
10- Pardus dağıtımının ilk sürümü 27 Aralık 2005 tarihinde çıkmıştır. Pardus, Açık Kaynak Debian GNU/Linux altyapısı kullanılarak geliştirilmeyevve kararlı sürümleri yayınlanmaya devam etmekte.
Kamu kurumları ve kuruluşları için geliştirilse de, bireysel kullanıcılar tarafından da kullanılabilmektedir. GNOME ve Xfce masaüstü arayüzü gereksinimiyle gelmekte.
En yeni sürümü : 23.1
11- Linux Mint dağıtımının ilk sürümü 2006 tarihinde çıkmıştır. Linux Mint, kullanıcı dostu özel araç ve isteğe bağlı kullanıma hazır ortam desteği ile Cinnamon masaüstü deneyimi sunmayı amaçlayan Ubuntu tabanlı bir dağıtımdır. Linux Mint, Ubuntu yazılım depoları ile uyumludur. Cinnamon, MATE ve Xfce masaüstü arayüzü gereksinimiyle gelmekte.
En yeni sürümü : 21.3
12- Pisi Linux dağıtımının ilk sürümü 2010 tarihinde çıkmıştır. Pisi GNU/Linux, Pisi tabanlı, özgür yazılım topluluğu tarafından geliştirilen, bilgisayar kulanıcılarına kurulum, yapılandırma ve kullanım konusunda kolaylık sağlayan, kullanıcı odaklı bir GNU/Linux dağıtımıdır. KDE masaüstü arayüzü gereksinimiyle gelmekte.
En yeni sürümü : Pisi GNU/Linux 2.3.4 KDE Nar
13- Manjaro dağıtımının ilk sürümü 2011 tarihinde çıkmıştır. Manjaro Linux, Arch Linux tabanlı hızlı, kullanıcı dostu, masaüstü odaklı bir işletim sistemi. Temel özellikleri arasında sezgisel kurulum süreci, otomatik donanım algılama, istikrarlı yuvarlanan sürüm modele sahip bir Linux dağıtımıdır. Awesome, bspwm, Budgie, Cinnamon, GNOME, i3, KDE Plasma, LXQt, MATE, Openbox, Sway ve Xfce masaüstü arayüzü gereksinimiyle gelmekte.
En yeni sürümü : 24.0
Linux Dağıtımlar ve Uygulamalar
Linux dağıtımlarında,Windows'da olduğu gibi birçok yazılımı ücretsiz bir şekilde kurulumu gerçekleştirerek kullanabilirsiniz. Tarayıcılar, Ofis, Pdf, Video oynatıcı, Grafik yazılımları, Video editör yazılımlar,Eğitim uygulamaları, Oyun ve kullanımınıza göre daha birçok uygulamalar mevcut. Microsoft Windows’da işleriniz için kullandığınız uygulamalar varsa, Windows işletim sisteminin yanına Linux dağıtımını kurabilirsiniz.
Masaüstü Arayüzler
Dağıtıma göre, Linux dağıtımlarında birçok masaüstü arayüz ile gelmekte. Kullandığınız dağıtıma göre ön yüklü gelen masaüstü farklı olsa da dilediğiniz masaüstü ortamını kurabilirsiniz. Linux dağıtımlarında masaüstü ortamlar neler?
1. KDE Plasma, 2. Gnome, 3. Cinnamon, 4. Budgie, 5. Xfce, 6. LXQt, 7. MATE, 8. Openbox, 9. Awesome, 10. Sway,11. bspwm ve 12. i3
Kaynakça:
Son sürüm kontrolü için ilgili Linux Dağıtımların web sayfaları (1,2,3,4,5,6,7,8,9,10,11,12)
